BİYOTEKNİK MÜCADELE
Zararlıların biyolojik, fizyolojik ve davranış özellikleri üzerinde etkili olan bazı yapay veya doğal maddeleri kullanarak çiftleşme, beslenme, barınma gibi normal özelliklerini bozmak suretiyle uygulanan mücadele yöntemine “Biyoteknik Mücadele” adı verilir.
Biyoteknik yöntemlerin en önemli avantajı yüksek derecede zararlıya spesifik olmasıdır. Faydalı organizmalar ile hedef dışı organizmalar üzerine bilinen önemli yan etkilerinin olmaması diğer avantajlarıdır.
Biyoteknik mücadele uygulamalarında çok komplike alet ve makinaya ihtiyaç duyulmaması ve uygulama etkinliğinin uzun sürmesi üretici açısından son derece önemli avantajlardır. Özellikle tuzak sistemlerinde feromon yayıcının ömrü bittikten sonra tuzağın diğer aksamının yeni feromon yayıcı konulmak suretiyle kullanılmaya devam edilmesi mücadele maliyeti açısından avantaj sağlamaktadır. Bütün bu faydaların ve avantajlarının dışında biyoteknik mücadelenin bitki sağlığındaki en büyük avantajı kalıntı sorununa sebep olmamasıdır.
Feromon ve tuzaklar kalıntıya sebep olabilecek hiçbir risk taşımamaktadır.
Biyoteknik mücadele ürünlerinin biyolojik mücadele etmenlerinin kullanımı üzerine hiçbir yan etkisi olmadığı gibi, aksine biyolojik mücadelenin etkisini artıran sinerjitik bir etkiye sahiptir. Bu yönüyle biyoteknik mücadele metotları ve ürünleri entegre mücadele için kilit rolündedir.
Biyoteknik mücadele ürünlerinin başlıca faydaları aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
• Çevre dostu olması
• Kalıntı sorununa yol açmaması
• Uygulamanın etkisinin uzun sürmesi
• Kullanıcı sağlığını tehdit etmediğinden kullanıcı dostu olması
• Organik tarımda kullanılabilmesi
• Entegre mücadele stratejisine yüksek uyumu
• Uygulama için kompleks makinelere ihtiyaç duyulmaması
• Muhafaza ve nakil koşullarının kolaylığı
• Tekrar kullanılabilmesi
• Özellikle tuzak sistemlerin mücadeleyi görünür kılması
Feromon nedir?
Türe özgü olan ve bireylerin çiftleşme çağrısı olarak karşı cinsi cezbetmek için salgıladığı maddelere feromon denir.
Dişi böceklerin çiftleşme çağrısı olarak vücutlarından çıkardığı koku erkekleri cezbeder. Her böcek türü kendi özel kokusuna sahiptir. Örneğin Salkım Güvesi’nin kokusu Elma İçkurdu’nu cezbetmez.
Feromonların tarımsal mücadelede kullanılması
Türe özgü feromon maddesi sentezi yapılıp üretilerek, kapsül ya da yayıcılara belirli miktarda emdirilerek tuzak sistemlerinde kullanılır.
Feromonlar zararlılarla mücadelede genel olarak üç şekilde kullanılır.
- İzleme (Monitoring):Bir böceğin belirli bir bölgedeki çıkışının ve popülasyonunun takibi. Düzenli aralıklarla örneğin haftada bir kontrol edilen tuzaklardaki sayımlar sonucunda ergin sayısı ve ergin çıkış zamanı gibi zararlıyla mücadeleye yönelik bilgiler elde edilmiş olur.
- Çiftleşmeyi engelleme (Mating Disruption): Bunun için, türe özgü eşeysel feromonlar mücadele için belirlenmiş bölgeye belirli yoğunluklarda asılarak uygulanır. Bu uygulama sonucunda mücadele alanı feromonla doyurulmuş ve zararlı böceğin karşı eşeyi bulması ve çiftleşmesi engellenmiş olur. Böylece çiftleşme olmayacağı için üreme de engellenmiş olur.
- Kitlesel yakalama (Mass Trapping):Bu yöntemde amaç tarımsal üretimin yapıldığı alanlarda belirli aralık ve yoğunlukta feromonlu cezbedici tuzaklar yerleştirilerek zararlıların kitle halinde yakalanıp sayılarının azaltılmasıdır.